Jaką rolę pełni zarząd spółki z o.o.?
Rozważając jaką rolą pełni zarząd w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wskazać należy, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako osoba prawna działa tylko i wyłącznie przez swoje organy, którymi w przypadku spółki z o.o. mogą być: zgromadzenie wspólników, zarząd i rada nadzorcza (komisja rewizyjna). Każdy z organów ma indywidualnie przypisane kompetencje i wykluczone jest ich przekazywanie na przykład poprzez umowę spółki.
Jeżeli chodzi o zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, to jest on organem, który obligatoryjnie musi istnieć w każdej spółce i na wspólnikach ciąży obowiązek jego powołania. Zarząd pełni kluczową rolę w spółce, gdyż to właśnie ten organ prowadzi sprawy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i ją reprezentuje. Przyjmuje się, że prowadzenie spraw spółki dotyczy realizacji stosunków wewnętrznych spółki. Z kolei reprezentacja spółki obejmuje sferę zewnętrzną i dotyczyć może wszelkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. W tym miejscu warto zaznaczyć, że nie jest możliwe ograniczenie prawa członka zarządu do reprezentowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością względem osób trzecich. Ponadto zarząd jest uprawniony do podejmowania uchwał, jak i następnie to na nim spoczywa ciężar ich wykonania.
Skład zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Z ilu osób składa się zarząd spółki z o.o.?
Skład zarządu może być w zależności od postanowień zawartych w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jedno lub wieloosobowy. Jednakże z racji tego, że zarząd jest organem uchwałodawczym, nawet jeśli zarząd składać się będzie tylko z jednej osoby to podejmować będzie on uchwały.
Z praktycznego punktu widzenia, w przypadku wieloosobowego zarządu najlepiej zawrzeć w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością postanowienie określające jego liczebność widełkowo, to jest „od…do”, dzięki czemu nie będzie konieczna każdorazowa zmiana umowy w przypadku zmiany liczby członków zarządu.
Kto może być członkiem zarządu?
Członkiem zarządu spółki z o.o. może być zarówno wspólnik spółki, jak i osoba spoza ich grona. Przy czym pamiętać należy, że zarząd spółki tworzą wyłącznie osoby fizyczne, mające pełną zdolność do czynności prawnych, które nie zostały skazane prawomocnym wyrokiem w sprawach wymienionych w 18 § 2 kodeksu spółek handlowych.
Ponadto nie można być równocześnie członkiem zarządu i rady nadzorczej czy komisji rewizyjnej. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może nakładać dodatkowe wymogi np. dotyczące wieku, wykształcenia, doświadczenia, lub wyłączenia, np. których spośród wspólników.
Jak powołać zarząd spółki z o.o.?
Jeśli chodzi o sposób powoływania członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, to co do zasady przyjmuje się, że następuje to w uchwale wspólników. Zaznaczyć jednak należy, że może to zostać określone w sposób odmienny w umowie spółki z o.o., np. poprzez powierzenie tego uprawnienia określonemu wspólnikowi lub naradzie nadzorczej. Przy czym w tym drugim przypadku warto pamiętać, że w orzecznictwie panuje pogląd zgodnie w przypadku niektórych spółek może to zostać uznane za sprzeczne z dobrymi obyczajami i mające na celu pokrzywdzenie wspólników, zwłaszcza jeżeli powoduje to osłabienie ich kontroli nad funkcjonowaniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Skład pierwszego zarządu z reguły określa się już w akcie notarialnym, w którym jest zawarta umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, chociaż możliwe jest także jego późniejsze ustanowienie w sposób określony w umowie.
Sposób powoływania członka zarządu ma kluczowe znaczenie przy ocenie jego faktycznej pozycji jako organu spółki. Najsilniejszą pozycje zarząd zyskuje wtedy, gdy jest wybierany przez wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zwłaszcza, kiedy dodatkowo umowa spółki będzie zawierać postanowienie zgodnie z którym możliwość odwołania członka będzie możliwa tylko w przypadku zaistnienia ważnych powodów. Z kolei powierzenie uprawnienia do wyboru zarządu spółki z o.o. radzie nadzorczej znacząco osłabia pozycje zarządu w spółce.
Jak odwołać zarząd spółki z o.o.?
Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w każdej chwili mogą zostać odwołani uchwałą wspólników w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów (o ile umowa spółki nie stanowi inaczej), i to co do zasady z dowolnych powodów. Pamiętać jednak należy, że odwołanie z funkcji nie pozbawia członka zarządu roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku. Sam fakt odwołania członka zarządu spółki z o.o. z pełnionej funkcji nie jest równoznaczne z automatycznym rozwiązaniem łączącej go chociażby umowy o pracę.
Co do zasady odwołanie członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie musi być uzasadnione, jednakże w przypadku niektórych członków zarządu umowa spółki może zawierać postanowienie ograniczające możliwość jego odwołania jedynie do ważnych powodów.
W przypadku, gdy zgodnie z umową uprawnienie do powołania członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zostało odmiennie uregulowane niż wynika to co do zasady z kodeksu spółek handlowych, np. powierzone zostało radzie nadzorczej spółki z o.o., uznać należy, że kompetencja do odwołania członka zarządu będzie jej również przysługiwać wyłącznie, gdy wynika to wprost z umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przyjmuje się bowiem, że umowa może przyznawać jedynie uprawnienie do powołania członka zarządu, pozostawiając bez zmiany kodeksową regulację zgodnie z którą do odwołania uprawnione jest jedynie zgromadzenie wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Co więcej nawet w przypadku, gdy umowa spółki przyznaje prawo odwołania członka zarządu spółki z o.o. podmiotowi go powołującemu, to niewyłączna to uprawnienia wspólników do jego odwoływania, które ma charakter bezwzględnie wiążący.
Mając na uwadze powyższe uznać należy, że możliwe są dwie drogi odwołania członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością: w sposób kodeksowy-uchwałą zgromadzenia wspólników, albo w sposób wskazany w umowie. W przypadku, gdy powstaną wątpliwości co do ważności uchwały wspólników spółki z o.o. możliwa jest próba jego uchylenia podjęta. Legitymacja do powództwa w tej sprawie przysługuje radzie nadzorczej, innemu członkowi zarządu spółki z o.o. (odwołany członek zarządu jest wyłączony) czy wspólnikowi głosującemu przeciwko. Z kolei w przypadku odwołującej członka zarządu uchwały rady nadzorczej nie możliwość kwestionowania jej ważności i skuteczności, o ile nie jest ona nieważna na ogólnych zasadach.
Odwołany członek zarządu spółki z o.o. jest zarówno uprawniony, jak i zobowiązany do złożenia wyjaśnień w toku przygotowania sprawozdania zarządu z działalności spółki i sprawozdania finansowego obejmującego okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ma on także uprawnienie do uczestniczenia w zgromadzeniu członków wspólników za ubiegły rok obrotowy.
Skład zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w KRS
Na zakończenie warto zaznaczyć, że aktualny skład zarządu spółki z o.o. powinien zostać ujawiony w KRS. Co prawda ma to jedynie charakter deklaratoryjny i faktyczne pełnienie funkcji członka zarządu nie jest od tego uzależnione, gdyż przyjmuje się, że wykreślenie wpisu nie powoduje, że osoby powołane do zarządu tracą status członków tego organu.
Jest to bowiem zależne tylko i wyłącznie od okoliczności prawidłowego powołania do pełnienia funkcji członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy też z drugiej strony wygaśnięcia mandatu.
Jednakże ujawnienie w rejestrze składu zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ma niezwykłe znaczenie zwłaszcza z perspektywy innych uczestników obrotu, oraz zasadą, że skuteczność wpisów następuje wobec osób trzecich następuje dopiero z chwilą zamieszczenia w KRS